Vandaag wil ik met jou stilstaan bij een van de belangrijkste gebeurtenissen in de heilsgeschiedenis: de Annunciatie. Dit is het moment waarop de engel Gabriël aan de Maagd Maria aankondigt dat zij door de kracht van de Heilige Geest de moeder zal worden van Jezus Christus, de Zoon van God. Dit is het begin van de menswording van God, die zich in zijn oneindige liefde met ons wilde verenigen.

Het schilderij dat we hier zien, is een meesterwerk van de Italiaanse schilder Fray Angelico, die leefde in de vijftiende eeuw. Hij was een dominicaanse broeder, die bekend stond om zijn vroomheid, zijn eenvoud en zijn artistieke talent. Hij schilderde vooral religieuze taferelen, die getuigen van zijn diepe geloof en zijn meditatie op de Schrift. Hij wordt ook wel de “begenadigde schilder” genoemd, omdat hij zijn werken begon met een gebed en ze beschouwde als een vorm van prediking.

Het schilderij toont de scène van de Annunciatie, zoals die beschreven wordt in het evangelie van Lucas (1,26-38). We zien de engel Gabriël, die geknield is voor Maria, die op een bankje zit in een kloostercel. De engel brengt haar de blijde boodschap: “Wees gegroet, Maria, vol van genade, de Heer is met u. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen, en gezegend is Jezus, de vrucht van uw schoot. Zie, gij zult zwanger worden en een zoon baren, en gij zult Hem de naam Jezus geven. Hij zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. God, de Heer, zal Hem de troon van zijn vader David geven, en Hij zal in eeuwigheid koning zijn over het huis van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen.”

Maria luistert aandachtig naar de woorden van de engel, maar ze is ook verbaasd en vraagt zich af hoe dit mogelijk is, aangezien ze geen man heeft. De engel legt haar uit dat dit het werk is van de Heilige Geest, die over haar zal komen en haar zal overschaduwen. Hij vertelt haar ook dat haar nicht Elisabet, die onvruchtbaar was, ook een zoon verwacht, want voor God is niets onmogelijk. Maria antwoordt dan met haar fiat, haar ja-woord: “Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.”

Het schilderij is in de stijl van de Italiaanse renaissance, die gekenmerkt wordt door een harmonieuze compositie, een realistische weergave van de figuren en de ruimte, en een helder kleurgebruik. Het schilderij is ook rijk aan symboliek, die de diepere betekenis van de Annunciatie onthult. Enkele voorbeelden zijn:

De kloostercel, die verwijst naar de zuiverheid en de nederigheid van Maria, die zich heeft afgezonderd van de wereld om zich toe te wijden aan God. Het is ook een verwijzing naar de plaats waar het schilderij zich bevindt, namelijk het klooster van San Marco in Florence, waar Fra Angelico woonde en werkte.
De tuin, die verwijst naar het paradijs, waar God de eerste mens schiep. Maria wordt gezien als de nieuwe Eva, die door haar gehoorzaamheid de ongehoorzaamheid van de eerste vrouw herstelt. Zij is ook de hortus conclusus, de gesloten tuin, die in het Hooglied wordt bezongen als een beeld van de bruid van God.
De lelietak, die verwijst naar de maagdelijkheid en de reinheid van Maria, die de lelie onder de doornen wordt genoemd. De lelie is ook een symbool van de Drie-eenheid, omdat de bloem drie blaadjes heeft. De engel houdt de lelietak in zijn linkerhand, terwijl hij met zijn rechterhand naar Maria wijst, als een teken van de overdracht van de goddelijke genade.
Het boek, dat verwijst naar de Schrift, die Maria bestudeert en overweegt in haar hart. Het boek is ook een symbool van het Woord van God, dat vlees wordt in haar schoot. Maria is de zetel van de wijsheid, die de wijsheid zelf draagt.
Het gordijn, dat verwijst naar de afscheiding tussen het heilige en het profane, tussen God en de mens. Het gordijn wordt opengeschoven door de engel, als een teken van de openbaring van het mysterie van de menswording. Het gordijn is ook een symbool van de tempel van Jeruzalem, waar het heilige der heiligen zich bevond. Maria is de nieuwe tempel, waar God zelf woont.

Het schilderij nodigt ons uit om na te denken over de betekenis van de Annunciatie, die niet alleen een historisch feit is, maar ook een actuele werkelijkheid. God wil ook vandaag nog tot ons spreken, door zijn engelen, door zijn Woord, door zijn Kerk. Hij wil ook vandaag nog ons hart binnentreden, door zijn genade, door zijn Geest, door zijn Sacramenten. Hij vraagt ook vandaag nog onze medewerking, door ons geloof, door ons gebed, door ons getuigenis.

Laten we daarom vragen aan de Maagd Maria om haar voorspraak, opdat zij ons helpt om te luisteren naar de stem van God, om ons open te stellen voor zijn wil, en om ons ja-woord te geven, net als zij. Laten we ook bidden voor de Kerk, die de bruid van Christus is, en die geroepen is om vruchtbaar te zijn in het voortbrengen van nieuwe kinderen van God. Moge de Heer ons de genade schenken om deel te nemen aan zijn heilsplan, in de geest van liefde en vreugde.