Christenen van over de hele wereld bereiden zich voor om veertig dagen van bekering, boetedoening en vernieuwing te beleven door middel van opoffering, vasten en abstinentie (onthouding). Deze veertig dagen zullen eindigen in de belangrijkste week van de katholieke liturgische kalender, de Heilige Week (ook wel ‘Goede Week’ genoemd).
Maar voordat we beginnen over wat de Vastentijd (of Veertigdagentijd) betekent of wat het voor ons zou moeten betekenen, wil ik je graag aan een Bijbelse tekst herinneren die in elke Veertigdagentijd tijdens de liturgie wordt gelezen. Het gaat over de verleidingen van Jezus.

Jezus gaat de woestijn in en Hij wordt verleid door de duivel. De duivel heeft, zelfs vandaag de dag, altijd één doel: ons van het pad dat naar God leidt af te brengen en ons verlangen in de richting van iets anders dan God te richten, zodat de primaire wens van ons leven iets anders is dan God. De duivel confronteert Jezus en hij geeft Hem drie primaire verleidingen.

Vastentijd, veertigdagentijd en woestijn

De eerste begint in de woestijn zelf. Het is het meest primaire en basale niveau van verleiding, namelijk stenen in brood veranderen omdat Jezus honger had. Oftewel de verleiding om sensueel genot het middelpunt van je leven te maken. Dit zijn dus je lichamelijke verlangens naar voedsel, seks, drank en andere materiële geneugten van het leven, het centrum van je leven te maken.

Nou ja, we zijn geen puriteinen, we houden van de geneugten van het lichaam. Wij katholieken geloven zelfs dat ze goed zijn en dat ze een geschenk van God zijn. Maar wanneer ze dominant in ons leven worden, ze ons leven beheersen, dan verlangen we niet langer naar God. Deze verlangens zijn wel erg sterk en als je ze toestaat om je te overheersen, zullen ze jouw leven overnemen. Je ziet het tegenwoordig in al die verslavingen aan sociale media, games, mobiele telefoons, drugs, etc.

Jezus zei toen tegen de duivel: “We leven niet van brood alleen, maar van elk woord dat uit de mond van God komt”. Met andere woorden, je kunt je leven niet herleiden tot deze primaire en basale geneugten. Het zou een grote beperking in ons leven zijn.

De duivel neemt Jezus dan naar een hogere positie, naar de top van de tempel. De tempel in Jezus’ tijd was het economische, politieke, culturele en natuurlijk religieuze centrum van de samenleving. Dit betekent de hoogste plaats in de samenleving, waar iedereen jou ziet en bewondert. Dit is nu de verleiding naar populair zijn, naar glorie, naar eer, naar waardering, om opgemerkt en bewonderd te worden, etc. Sommige mensen kunnen wel de verleidingen naar het primaire en basale genot achterlaten, maar willen glorie en opgemerkt worden. De zoektocht naar deze glorie wordt het middelpunt van hun leven. Jezus moet ook die verleiding weerstaan, met nederigheid.

De duivel neemt Hem vervolgens mee naar de allerhoogste plaats, zelfs hoger dan de top van tempel en hij toont Hem alle koninkrijken van de wereld en al hun glorie. “Deze zal ik Je geven als Je je buigt en mij aanbidt”, zegt de duivel tegen Jezus. Dit is de verleiding tot macht. Macht is misschien wel de allergrootste en sterkste verleiding die sommige mensen niet achter kunnen laten. Als men eenmaal de macht heeft, kunnen de meeste mensen het niet loslaten. Dat is een teken van hoe krachtig de prijs is die wij moeten betalen als we de duivel aanbidden. Met andere woorden, die mensen behoren tot hem, ze richten hun levens niet langer tot God, maar tot een lager en onvolmaakt wezen, de duivel.

Nu dat we duidelijk hebben wat de verleidingen van Jezus waren tijdens Zijn Vastentijd in de woestijn, wil ik graag zes elementaire vragen opsommen over de Vastentijd die elke katholiek zou moeten kennen:

1. Wat is de Vastentijd?

Het is een tijd van veertig dagen waarin alle christenen zich voorbereiden op Pasen, de verrijzenis van Jezus Christus, door bekering, penitentie (boetedoening) en vernieuwing door middel van opofferingen die aan God worden aangeboden. De Vastentijd wordt liturgisch ook ‘Veertigdagentijd’ genoemd.

2. Wanneer begint de Veertigdagentijd?

De Veertigdagentijd begint op Aswoensdag met het opleggen van het kruis van as op ons voorhoofd, vergezeld door de uitdrukking ‘Bekeer en geloof in het evangelie’ of ‘Gedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren’. Deze dag is ook gewijd aan abstinentie (onthouding) voor alle christenen die tussen 18 en 59 jaar oud zijn.

3. Waarom laten we de as plaatsen?

Om ons eraan te herinneren dat ook als we zondaars zijn, we opnieuw bevestigen dat we ons leven tot God willen richten. En we doen het door middel van het geven van aalmoezen, gebed, boetedoening (penitentie) en vasten.

4. Hoe moeten we vasten?

Het gaat niet om niks eten en vervolgens klagen dat we honger hebben omdat we vasten. Vasten moet altijd met liefde en nederigheid worden aangeboden, in de stilte van je hart. En let op! Vasten gaat niet alleen over het onderdrukken van voedsel waar we speciale voorkeur voor hebben. We kunnen bijvoorbeeld van woord en daad vasten: probeer anderen niet te bekritiseren; geen slechte woorden te zeggen; met extra liefde en vriendelijkheid met anderen te praten; niet slecht over die buurman of collega te praten; iemand te helpen of dat familielid met wie je niet zo vaak spreekt, uit te nodigen voor de koffie. Alles aangeboden als een liefdevol offer aan God, onze Vader.

5. Waarom heet het ‘tijd van bekering’?

Voor katholieken betekent de Vastentijd een speciale gelegenheid om God innig te naderen, om alle pijn en opoffering, die Hij heeft geleden om ons te redden van de zonde, te herinneren en om gebruik te maken van één van de meest geweldige geschenken die God ons heeft gegeven: het sacrament van de vergeving (ook sacrament van boete en verzoening genoemd). De Vastentijd is een perfect moment om dichter bij God te komen, berouwvol te voelen over onze zonden en met een vernieuwd hart naar Pasen te kunnen toeleven.

6. Op welke dag eindigt de Veertigdagentijd?

De Veertigdagentijd eindigt op Witte Donderdag, wanneer we de eucharistie vieren. Op dat moment begint het Paastriduüm. Deze periode begint met de avondmis van Witte Donderdag en loopt tot en met de vespers van Paaszondag, waarin het lijden, de dood en verrijzenis van Christus worden herdacht. Eigenlijk duurt Pasen zeven weken en eindigt het op de dag van Pinksteren.

Op dezelfde manier dat Jezus de verleidingen in de woestijn weerstond, om God het centrum van zijn leven te maken, moeten we ons ook voorbereiden op Pasen door middel van boetedoening, vasten en abstinentie tijdens de Vastentijd. Het is eigenlijk de bedoeling dat we allemaal ‘de woestijn in gaan’ en de duivel met al die verleidingen met betrekking tot sensueel genot, eer, glorie en macht confronteren.

Als we in staat zijn om deze verleidingen te weerstaan, dan zijn we gereed om God het echte centrum van ons leven te maken en Gods werk in de wereld te doen.

Ook interessant